W gminnych zasobach wydawniczych znajdują się nie tylko opublikowane pozycje, ale i różne zbiory przydatnych archiwaliów. Do najciekawszych należą dawne mapy i plany. Są one wspaniałym źródłem historycznym, pokazującym zmiany, jakie zaszły w otaczającej nas przestrzeni. Drogi, szlaki kolejowe i wodne, majątki ziemskie, pałace i dwory, kościoły i cmentarze, różne, często już nieistniejące obiekty, słowem: wszelkie przekształcenia przestrzenne można odczytać z kolejnych odwzorowań kartograficznych. W ostatniej ćwierci XIX wieku sztuka topograficzna osiąga tak wysoki poziom, że nawet i dziś, w półtora wieku później i w dobie map satelitarnych mistrzostwa w obrazowaniu nie musi się wstydzić. Z bogatych zbiorów wybraliśmy najciekawsze i najbardziej przydatne w różnych pracach mapy oraz kilka unikatowych szkiców – planów polickich miejscowości. Niżej zamieszczamy krótkie noty edytorskie i linki do reprodukcji w możliwie wysokiej rozdzielczości.
aaa
Police – plany miasta
W zasobach archiwalnych jest kilka planów Pölitz. Prezentowany wyżej pochodzi prawdopodobnie z roku 1940 i mimo uproszczeń wnosi kilka ciekawych informacji. Dowiadujemy się np., że wcześniejsze wejście na teren Hydrierwerke znajdowało się naprzeciw dzisiejszej ulicy Piłsudskiego, czyli do zakładu prowadziła obecna ulica Usługowa. Szkic nieco lepszej jakości jest do pobrania tutaj:
https://zdziejowpolic.5v.pl/wp-content/uploads/2022/11/plan-Polic-ok-1940.pdf
==============================================================================
Plan wydawnictwa G.A. Bentlage
Na pierwszy rzut oka jest to amatorski szkic prezentujący plan miasta. W rzeczywistości mamy do czynienia z fachowym i szczegółowym odwzorowaniem przestrzeni, na którym znajdziemy moc szczegółów. Plan powstał prawdopodobnie w połowie lat 30. XX wieku, w każdym razie na pewno w okresie III Rzeszy. Szkic w większej rozdzielczości – tutaj:
https://zdziejowpolic.5v.pl/wp-content/uploads/2022/12/plan_Poelitz-Bentlage.pdf
==============================================================================
Plan z roku 1943 (tzw. Plan Niedworoka)
Bardzo dokładny, szczegółowy plan miasta. Polską, potoczną nazwę wziął od nazwiska długoletniego dyrektora ZGKiM, Ryszarda Niedworoka, który odszukał go w Państwowym Archiwum, zreprodukował i udostępnił historykom – regionalistom. Plan był wykorzystywany również przy projektowaniu założeń urbanistycznych współczesnego miasta. Wersja w stosunkowo dużej rozdzielczości jest w tej chwili udostępniona pod adresem:
https://drive.google.com/file/d/1ZhNMLcQh9VT12XHvxaEoF7K7ho0IlZFs/view?usp=sharing
Zalecane jest ściągnięcie pliku na dysk komputera, gdyż oglądanie go w przeglądarce wiąże się z ograniczeniem jakości.
==============================================================================
Messtischblatt 1:25000
Bardzo dokładna mapa ze sławnej serii Meßtischblatt’ów, przedstawiająca Pölitz i okolice, arkusz nr 2453. Podobnie jak w przypadku poprzedniego planu wskazane jest ściągnięcie pliku na dysk. Odwzorowanie rozpoczęto w roku 1888, zaktualizowana wersja finalna pochodzi z roku1938. Adres:
https://drive.google.com/file/d/1UPmvTeEglIUEvFHIPKdDKWBqesWAlhPm/view?usp=share_link
==============================================================================
aaa
Okolice Polic
Meßtischblatt 2353
Meßtischblatt 2353 – zatytułowany Groß Stepenitz, obejmujący również północną część obecnej Gminy Police (od Dębostrowa po Trzebież). Wyższa rozdzielczość:
https://zdziejowpolic.5v.pl/wp-content/uploads/2022/11/2353-Gros-Stepenitz-scaled.jpg
==============================================================================
(Kolejne przydatne Meßtischblatt’y – w przygotowaniu)
==============================================================================
Odręczne szkice, plany, makiety
Langenstücken
Miejscowość już nie istnieje. W znacznym stopniu zrównał ją z ziemią nalot w grudniu 1944. Po wojnie przez pewien czas resztki zabudowań nazywano: Kołpin. Na przełomie lat 70. i 80. XX wieku większą część dawnej wsi zajęły wody utworzonego tu zbiornika, przeznaczonego dla potrzeb ZCh „Police”. Pozostały teren zajęła rozbudowywana infrastruktura kombinatu. Dawną miejscowość można zobaczyć na mapie (Meßtischblatt 2453) tu jednak przedstawiamy odręczny szkic przybliżający szczegóły wsi. Opracowanie otrzymaliśmy od Eriki Köbke, byłej mieszkanki Langenstücken, która przeżyła nalot. Nieco większa rozdzielczość:
https://zdziejowpolic.5v.pl/wp-content/uploads/2022/12/plan-polaczony-scaled.jpg
==============================================================================
Zedlitzfelde
Dzisiejsze Siedlice, na rycinie zabudowa wsi przed rokiem 1925. Natomiast pod adresem:
https://zdziejowpolic.5v.pl/wp-content/uploads/2022/12/zedlitzfelde1945_0001-scaled.jpg
próba odtworzenia dawnej zabudowy wraz z przedstawieniem obecnego wyglądu posesji. Szkic został wykonany przez byłych mieszkańców Zedlitzfelde w roku 1994.
==============================================================================
Neuendorf (Przęsocin)
Ogólna makieta Neuendorf (Przęsocina) wg stanu z roku 1943. Makieta – dzieło Otto Schrödera z roku 1964 jest przechowywana w „Domu Szczecin” (rodzaj muzeum) w Lubece. Niestety nie posiadamy zdjęcia w dobrej rozdzielczości.
==============================================================================